گاز R134a یکی از معروف‌ترین مبردهای مورد استفاده در سیستم‌های برودتی است. این مبرد که به گاز کولر خودرو نیز معروف است در سیستم‌های تهویه مطبوع، تجهیزات رطوبت‌گیر و ... کاربرد زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم با گاز R134a و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شویم.

گاز R134a

تترافلورواتان با استاندارد نام‌گذاری مبردها، گاز R134a نامیده می‌شود. این مبرد از خانواده هیدروفلوروکربن‌ها (HFC) است و فرمول شیمیایی آن CF3CH2 می‌باشد. این گاز بی‌رنگ و غیرقابل اشتعال می‌باشد و خواص آن بسیار به R12 نزدیک است. در مقاله انواع مبرد و روش نام گذرای آن‌ها اطلاعات بیشتری وجود دارد. البته گاز R134a علاوه بر استفاده به عنوان مبرد در سیستم‌های تبرید تراکمی، دارای کاربردهای دیگری نیز می‌باشد. از جمله کاربردهای گاز R134a در صنایع پلاستیک، داروسازی، گاز تمیز کننده و ... می‌باشد. همچنین در سیستم‌های خنک‌کننده رایانه‌ها نیز بکار می‌رود. تاریخچه مبرد R134a به دهه 1990 میلادی باز می‌گردد. مبرد R12 که تا آن زمان بسیار پرکاربرد بود، اثرات زیست محیطی بسیار نامطلوبی را بر جای می‌گذاشت. از جمله تخریب لایه اوزون و ایجاد باران‌های اسیدی. گاز R12 دارای GWP معادل 10900 در بازه صد ساله و ODP برابر با 0.82 است. مبرد R134a به عنوان جایگزینی برای R12 تولید و معرفی شد. خصوصیات ترمودینامیکی این گاز به R12 بسیار نزدیک است و اثرات زیست محیطی به مراتب کمتری دارد. GWP مبرد R134a در بازه صد ساله برابر 1430 و ODP آن صفر است. این اعداد به این معنی است که گاز R134a قابلیت ایجاد اثر گلخانه‌ای کمتری از R12 دارد و تاثیری بر روی لایه اوزون ندارد. البته باید توجه داشت که اثر گلخانه‌ای آن هرچند کمتر است اما صفر نیست، لذا در آینده باید استفاده از این گاز نیز محدودتر شود.

قیمت و مشخصات انواع گاز R134a

کاربرد گاز R134a

R134a به علت خواص مشابهی که با R12 دارد، به راحتی و با تغییرات حداقلی قابل جایگذین شدن است. همچنین این گاز قابلیت جایگزین شدن با مبردهای R401A، R401B، R409A و R409B را نیز دارد. معروف‌ترین کاربرد آن در کولر اتوموبیل است. به همین دلیل بسیاری، گاز R134a را با نام گاز کولر خودرو می‌شناسند. از دیگر کاربردهای این مبرد می‌توان به سیستم‌های تهویه مطبوع از جمله کولر گازی یا اسپلیت، چیلر، سیکل‌های برودتی دما بالا، یخچال‌ فروشگاهی و خانگی، سیستم‌های رطوبت‌گیر (درایر) و ... اشاره کرد. دمای تقطیر گاز R134a نسبتاً زیاد است. این یعنی گزینه مناسبی برای شرایط آب و هوایی گرم می‌باشد. همچنین مقدار شارژ آن نیز به نسبت دیگر گازها کمتر است.

روغن مناسب گاز R134a

انواع روغن‌ کمپرسور سازگار با مبرد R134a عبارتند از روغن‌های پلی‌ال‌استر یا POE و پلی‌آلکالین گلیکول یا PAG. باید توجه داشت که R134a بر خلاف R12 با روغن‌های معدنی سازگار نیست. پس برای جایگزینی باید حتما روغن سیستم تعویض شود.

نکات ایمنی

مبرد R134a در دمای محیط سمی نمی‌باشد. اما در صورتی که در معرض شعله مستقیم قرار گیرد، به علت واکنش شیمیایی گازهای سمی از جمله هیدروژن فلورید و کربونیل فلورید تولید می‌کند. البته دمای شعله باید بسیار بالا باشد، به همین دلیل این گاز عموماً غیر‌سمی شناخته می‌شود. ولی باید توجه داشت که بهتر است، از استنشاق آن جلوگیری شود. چرا که استنشاق حجم زیاد آن ممکن است مشکلات قبلی و تنفسی را به همراه داشته باشد. این گاز در دمای کمتر از 100 درجه سانتی‌گراد اشتعال‌پذیر نیست، اما ممکن است در صورت تماس با هوای بسیار فشرده، ایجاد شعله کند. گاز R134a به رطوبت حساس است. در صورت وجود رطوبت در سیکل باعث واکنش و تولید اسید می‌شود. اسید تولید شده می‌تواند به قطعات سیکل مخصوصاً کمپرسور و شیر انبساط آسیب‌های جدی وارد کند. لذا حتما باید از فیلتر درایر مناسب در سیستم‌های که از R134a استفاده می‌کنند، بهره گرفت.

تفاوت R134 و R134a

به مبرد R134a در محاوره گاز 134 گفته می‌شود. اما بر روی کپسول آن R134a نوشته شده است. شاید برایتان سوال باشد، که معنی حرف a چیست؟ آیا گاز R134a و گاز R134 با یکدگیر متفاوت هستند؟ در سیستم نام‌گذاری مبردها، حرف انگلیسی a (به کوچک بودن حرف دقت کنید) به معنی ایزومر یا همپار بودن است. به طور خلاصه به این معنی است که فرمول شیمیایی هر دو مبرد R134  و R134a یکی است. اما ساختار شیمایی آن‌ها بایکدیگر متفاوت است. این امر باعث می‌شود که برخی خواص این دو گاز نیز متفاوت باشند. به عنوان مثال نقطه جوش نرمال برای گاز R134 برابر 19- درجه سانتی‌گراد و برای گاز R134a برابر 26- درجه سانتی‌گراد است. گازی که به شکل تجاری به عنوان مبرد استفاده می‌شود، همان طور که بر روی بسته بندی آن نیز نوشته شده است، گاز R134a می‌باشد و رنگ کپسول آن نیز عمدتاً آبی روشن است.

جمع بندی

مبرد R134a یکی از پرکاربردترین گازهای خنک کننده برای سیستم‌های تبرید تراکمی است. این گاز علاوه خواص حرارت مناسب، اثرات زیست محیطی کمی دارد. موارد مصرف آن در کولر خودرو، سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی، سیستم‌های برودتی با دمای بالا و متوسط و ... می‌باشد. همچنین این گاز جایگزین بسیار مناسبی برای مبرد R12 می‌باشد. امیدواریم از این مقاله بهره برده باشید، جهت تهیه گاز R134a به قسمت محصولات وب‌سایت مراجعه و یا با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.