برای احداث هر سردخانه‌ای به یک سیستم تبدیر مناسب نیازمندیم. سیستم تبدیر که همان خنک‌کننده هم نامیده می‌شود وظیفه دارد که هوای داخل سردخانه را خنک نگه دارد تا مواد غذایی موجود در سردخانه فاسد نشوند. ولی باید بدانید که سیستم تبدیر خود از اجزاء گوناگونی تشکیل شده است و یکی از این اجزاء، کمپرسور سردخانه است که از آن به عنوان موتور سردخانه هم یاد می‌کنند.
اگر شما هم قصد احداث سردخانه‌ای را در سردارید بهتر است بدانید که کمپرسور از اجزای حیاتی آن به شمار می‌رود و لازم است که نهایت دقت را در خرید آن به خرج بدهید. اگر یک کمپرسور مناسب خریداری کنید دیگر نگرانی بابت سیستم تبدیل سردخانه و هزینه‌های احتمالی از بابت خرابی کمپرسور نخواهید داشت.
ازاین‌رو اگر شما هم قصد دارید که در مورد کمپرسور سردخانه‌ای، نحوه‌ی کار کمپرسور و اینکه چه نوع کمپرسوری را برای سردخانه برگزینید آگاه شوید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
کمپرسور سردخانه چیست؟
کمپرسور یکی از اجزاء تشکیل‌دهنده سیستم برودت سردخانه به شمار می‌رود و از آن به‌عنوان قلب سیستم برودتی سردخانه یاد می‌کنند. کمپرسور مبرد موجود در دستگاه تبدیر را به گردش درمی‌آورد به این صورت که گاز عبور کرده از اپراتور سردخانه را به سمت خود می‌کشد و سپس با افزودن بر تراکم این گاز، دما و فشار آن را افزایش می‌دهد و بعد کمپرسور به‌عنوان پمپ عمل کرده و آن را به سمت کندانسور انتقال می‌دهد تا مبرد دوباره به دمای سابق بازگردد و درنهایت محیط سردخانه سرد باقی بماند. اجزای تشکیل‌دهنده یک کمپرسور عبارت‌اند از:
- میل‌لنگ کمپرسور
- شاتوت پیستون کمپرسور
- ترمیستور کمپرسور
- سوپاپ کمپرسور
- یاتاقان کمپرسور
- واشر کمپرسور
مزایای کمپرسورهای سردخانه‌ای
نکته جالب‌توجه در مورد کمپرسورهای سردخانه‌ای آن است که این نوع از کمپرسورها از مزایای ویژه‌ای برخوردارند. در ادامه به چندین نمونه از مزایای آن اشاره می‌کنیم:
- کمپرسورهای سردخانه‌ای نصب آسان‌تری نسبت به سایر کمپرسورها دارند.
- ظرفیت کمپرسورهای سردخانه‌ای در قیاس با سایر کمپرسورها متنوع است.
- طراحی کمپرسورهای سردخانه‌ای به‌مراتب آسان‌تر است.
- انتقال دما و فشاری که در کمپرسورهای سردخانه‌ای رخ می‌دهد روغن کمتری مصرف می‌کند.
- کمپرسورهای سردخانه‌ای کم‌مصرف هستند و درنتیجه صرفه‌جویی بیشتری در مصرف انرژی صورت می‌گیرد.
- فشاری که کمپرسورهای سردخانه‌ای تولید می‌کنند نسبتاً بالاست.
- کمپرسورهای سردخانه‌ای دوام بالایی دارند و درنتیجه بیشتر عمر می‌کنند.
- هزینه‌ی اولیه‌ای که صرف آن‌ها می‌شود از سایر کمپرسورها پایین‌تر است.
کاربرد کمپرسورهای سردخانه‌ای
کمپرسورهای سردخانه‌ای یکی از پرکاربردترین انواع کمپرسورها هستند و از آن‌ها در دستگاه‌های مختلف تبدیری استفاده می‌شود. موارد زیر از کاربردهای مهم کمپرسور سردخانه‌ای به شمار می‌روند:
- سردخانه‌هایی که در صنایع پتروشیمی هستند.
- سردخانه‌هایی که مربوط به فروشگاه‌ها و مراکز خرید هستند.
- سردخانه‌هایی که در صنعت بستنی‌سازی به کار می‌روند.
- قطارهایی که مخصوص حمل بار و مسافر هستند.
- کارخانه‌ها و صنایع مختلف تولیدکننده فرآورده‌های گوشتی
- کشتارگاه‌های صنعتی
- دستگاه‌های سرمایشی صنعتی و متراژ بزرگ
- سردخانه‌هایی با کاربری بالای صفری و زیر صفری
- کشتی‌هایی که مخصوص حمل کالا و مواد غذایی هستند.
- برخی از صنایع آزمایشگاهی مخصوص که برای جلوگیری از خرابی محصولاتشان به سردخانه احتیاج دارند.
- صنایع حمل‌ونقل کانتینری
انواع کمپرسور سردخانه
حال که با کمپرسور آشنا شدیم و نحوه‌ی کار آن و کاربردهایش را شناختیم، نوبت می‌رسد که با انواع مختلف کمپرسورهای سردخانه‌ای آشنا شویم. کمپرسورها طیف گسترده‌ای دارند که می‌توان آن‌ها را بر اساس عملکرد که ارائه می‌دهند، نوع مبردی که برای تولید سرما مصرف می‌کنند، ساختمانی که دارند و ازنظر دما به انواع مختلفی تقسیم کرد که در ادامه قصد داریم به آن‌ها اشاره‌کنیم و توضیحی از هرکدام ارائه دهیم.
انواع کمپرسورهای سردخانه‌ای بر اساس عملکرد
کمپرسورهای سردخانه‌ای بر اساس عملکردی که ارائه می‌دهند به سه نوع تقسیم می‌شوند:
کمپرسور اسکرال
این نوع از کمپرسورها ساختاری استوانه‌ای شکل دارند و درروند کاری خود از دو مارپیچ بهره می‌برند. یکی از این دو مارپیچ ثابت است که در بالای کمپرسور قرارگرفته و مارپیچ دیگر که متحرک می‌باشد در پایین کمپرسور قرارگرفته است. وظیفه مارپیچ متحرک آن است که با عمل چرخشی خود گاز را به درون کمپرسور بکشاند و سپس با افزایش دما و فشار آن را به سمت کندانسور هدایت کند.
می‌توان گفت که کمپرسورهای اسکرال پیشرفته‌ترین نوع کمپرسور می‌باشند و در سال‌های اخیر استقبال زیادی از این نوع کمپرسور به‌عمل‌آمده است.
نکته دیگر در مورد مزیت وبرتری این نوع از کمپرسور است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
- به خاطر طراحی پیشرفته‌ای که در کمپرسورهای اسکرال به‌کاررفته، این نوع از کمپرسورها عمر و دوام بالایی دارند.
- اتلاف انرژی در کمپرسورهای اسکرال بسیار پایین است و همین بر محبوبیت استفاده آن می‌افزاید.
کمپرسور اسکرو
ساختار کمپرسور اسکرو و نحوه کار آن با دیگر کمپرسورها کمی متفاوت است. در این نوع از کمپرسور رو تور پیچشی وجود دارد که ماده مبرد در میان آن قرار می‌گیرد و فشرده می‌شود و سپس پس از افزایش دما و فشار به کندانسور منتقل می‌گردد. ازآنجایی‌که کمپرسور اسکرو سوپاپ مکش و رانش ندارد، خنک کاری و روغن‌‌کاری و آب‌بندی قطعات آن تنها با پاشیدن روغن بر روی رو تورها انجام می‌گیرد. به همین خاطر مخزن روغن آن بیرون از کمپرسور نصب‌شده است. از مزیت‌های این نوع کمپرسور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف پایینی دارد به‌طوری‌که می‌تواند به‌طور پیوسته و مداوم کار کند.
- با مقادیر کم‌گاز هم می‌تواند فشار بالایی ایجاد کند.
کمپرسور پیستونی
کمپرسور پیستونی از پرکاربردترین کمپرسورهایی است که در سیستم برودتی سردخانه‌ها به کار می‌رود. عملکرد این نوع از کمپرسور توسط پیستونی است که آن رادار است. به این صورت که دستگاه پیستون را به سمت پایین فشار می‌دهد و محفظه از گاز انباشته می‌شود. جالب است بدانید که این نوع از کمپرسورها از ظرفیت و گنجایش بالایی برخوردارند و می‌توانند پایین‌ترین و بالاترین حد ظرفیت را پوشش بدهند.
کمپرسورها بر اساس نوع مبرد
کمپرسورهای سردخانه‌ای بر اساس نوع مبردی که مصرف می‌کنند به دو نوع زیر تقسیم می‌شوند:
کمپرسورهای آمونیاکی
این نوع از کمپرسور همان‌طور که از نامش پیداست با آمونیاک کار می‌کند. آمونیاک از گذشته تاکنون به‌عنوان یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها در جهت استفاده در سردخانههای آمونیاکی و سردخانههای صنعتی با دمای پایین در نظر گرفته می‌شده است. نحوه کار این کمپرسور به این صورت است که آمونیاک به‌صورت بخار متراکم با فشار و دمای بسیار زیادی وارد کندان سور می‌شود و توسط عمل تقطیر از حالت گاز به مایع تبدیل می‌گردد.
کمپرسورهای فریونی
این نوع از کمپرسورها هم همان‌طور که از نامشان پیداست برای خنک‌سازی از گاز فریون استفاده می‌کنند که نوعی گاز آزمایشگاهی است و برای سردخانه‌هایی با دمای پایین یا متوسط کاربرد دارد پس برای سردخانههای صنعتی با مساحت بالا مناسب نیستند.
کمپرسورها بر اساس ساختمان
کمپرسورهای بر اساس ساختمانی که دارند به دو نوع هرمتیک و سمی هرمتیک تقسیم می‌شوند. در ادامه هرکدام از این دو را توضیح می‌دهیم:
کمپرسورهای هرمتیک
در یک تعریف کلی می‌توان گفت به کمپرسورهایی که فشرده‌سازی هوا را در حالت بسته انجام می‌دهند، کمپرسور هرمتیک می‌گویند. نام دیگری هم که به این نوع از کمپرسورها نسبت داده‌اند، کمپرسورهای بسته است.
کمپرسورهای هرمتیک زمانی مفید هستند که در قصد احداث سردخانه‌ای با متراژ کم یا ظرفیت پایین‌تر را داشته باشید. از مزایای این نوع کمپرسورها می‌توان به بسته بودن آن اشاره کرد که باعث می‌شوند گردوغبار به داخل دستگاه نفوذ نکند و درنتیجه عمر طولانی‌تری دارند. ولی در نظر داشته باشید که اگر این نوع از کمپرسورها دچار عیب یا ایرادی بشوند، تعمیر آن‌ها مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود.
کمپرسورهای سمی هرمتیک
به کمپرسورهایی که فشرده‌سازی هوا را در حالت نیمه‌باز انجام می‌دهند، کمپرسورهای سمی هرمتیک یا نیمه‌باز می‌گویند. در این نوع از کمپرسورها موتور و کمپرسور باهم درون محفظه قرار ندارند و درنتیجه نفوذ گردوغبار به درون آن‌ها خیلی آسان است. ولی از طرف دیگر تعمیر چندباره کمپرسورهای سمی هرمتیک ممکن است و عمر طولانی‌تری نسبت به کمپرسورهای هرمتیک دارند.
انواع کمپرسورها بر اساس دما
کمپرسورهای زیر صفری
برخی از سردخانه‌ها محصولاتی را ذخیره و نگهداری می‌کنند که نیاز به دمای زیر صفر دارد مثل مرغ، ماهی و گوشت. ازاین‌رو لازم است تا این سردخانه‌ها از کمپرسورهای زیر صفری استفاده کنند. این نوع از کمپرسورها قادرند که دمایی تا منفی 45 درجه سانتی‌گراد ایجاد کنند. مزیت مهم این کمپرسورها آن است که هنگام مکش بارگیری کمتری دارند و درنتیجه فشار کمتری به کمپرسور وارد می‌شود و عمر بیشتری می‌کند.
کمپرسورهای بالای صفری
در مقابل برخی محصولات هم هستند که برای حفظ و نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها در سردخانه احتیاج به دمایی بالای صفر داریم مثل میوه، سبزی‌ها و دارو. در این نوع از سردخانه‌ها از کمپرسورهای بالای صفری ایجاد می‌شود. این نوع کمپرسورها دما را طبق حساسیتی که هر میوه به سرما دارد تنظیم می‌کنند و ثابت نگاه می‌دارند.
ویژگی روغن کمپرسور سردخانه‌ای
نکته‌ی دیگری که جا دارد در مورد آن صحبت کنیم، ویژگی‌های روغن کمپرسور سردخانه‌ای است. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- روغنی که استفاده می‌کنید بایستی با سیستم برودتی سازگار باشد.
- روغن کمپرسور باید در شرایط مختلف دمایی تغییر حالت بدهد و به شکل‌های جامد یا مایع تبدیل شود.
- روغن کمپرسور نباید ناخالصی داشته باشد در این صورت اثر مخربی بر سیستم تبریدی خواهد داشت.
- روغن اگر در کمپرسور هرمتیک یا غیر هرمتیک به کار می‌رود، مقاومت دی‌الکتریکی داشته باشد.
برندهای کمپرسور سردخانه
بعدازاینکه انواع کمپرسورها را معرفی کردیم و با ظرفیت‌ها و کارکرده‌ای آن‌ها آشنا شدیم، نوبت به آن می‌رسد که برخی از برندهای معروف کمپرسور را معرفی کنیم که می‌تواند در انتخاب شما از یک کمپرسور مناسب تاثیرگزار باشد. در نظر داشته باشید که هرکدام از این برندها بر اساس مواردی که کمی بالاتر گفتیم اقدام به ساخت کمپرسورها کرده‌اند.
کمپرسور سردخانه بیتزر
برند بیتزر از شناخته‌شده‌ترین برندهای کمپرسور در ایران بوده و بخش بزرگی از بازار تبرید را به خود اختصاص داده است. کمپرسورهای بیتزر در آلمان ساخته می‌شوند و از معروف‌ترین محصولات آن‌ها می‌توان به کمپرسورهای پیستونی اشاره کرد که از 1.5 اسب‌بخار تا 70 اسب بخار متغیرند. مزیت کمپرسورهای بیتزر طول عمر بالا و اتلاف کم انرژی می‌باشد.
کمپرسور سردخانه بوک
این کمپانی کمپرسور سازی نیز در آلمان قرار دارد و محصولات آن‌ها از بار برودتی بالایی برخوردارند و امتحان خود را در چنین شرایطی پس داده‌اند. کمپرسورهای این کمپانی در سه مدل زیر صفری، بالای صفری و دیپ‌فریز طراحی و ساخته‌شده‌اند.
کمپرسور سردخانه دانفوس
کمپرسورهای دانفوس ساخت کشور دانمارک هستند و تولیدات کمپرسور آن‌ها در دو مدل پیستونی و اسکرال می‌باشد. نکته‌ی دیگری که می‌بایست در مورد محصولات آن‌ها بدانید این است که تمامی کمپرسورهایی که این کمپانی تولید می‌کند به‌صورت هرمتیک و غیرقابل تعمیر است. از مدل‌هایی که این شرکت تولید کرده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- منیروپ دانفوس سری MT
کاربرد این نوع از کمپرسورها بیشتر در سردخانههای بالای صفری که برای نگهداری فرآورده‌های لبنی و میوه هستند، می‌باشد.
- منیروپ دانفوس سری MTZ
این نوع از کمپرسورها برای سردخانههای زیر صفری نظیر سردخانههای نگهداری گوشت مناسب هستند.
- منیروپ دانفوس سری NTZ
کاربرد این نوع کمپرسورها معمولاً برای سردخانههای نگهداری بستنی است.
- اسکرال دانفوس سری MLZ و LLZ
ای نوع از سردخانه‌ها به خاطر طراحی خاصی که در ساختشان لحاظ شده است ظرفیت بالایی دارند و در بازه دمایی 10- تا 40- عمل می‌کنند.
کمپرسور سردخانه کوپلند
کمپرسورهای کوپلند ساخت کشور چک و آمریکا هستند و معمولاً بارنگ آبی به بازار ارائه می‌گردند. تولیدات این کمپانی کمپرسورهایی پیستونی باقابلیت 15 تا 70 اسب بخار است.
کمپرسور سردخانه فراسکلد
این کمپانی در ایتالیا قرار دارد و چیزی حدود 80 سال سابقه در ساخت کمپرسور دارند. فراسکلد رتبه سوم را در ساخت کمپرسورهای رفت‌وبرگشتی دارد و سالیانه هفتاد هزار کمپرسور تولید می‌کنند. نکته قابل‌توجه دیگر در مورد این برند آن است که کمپرسورها بین بازه 50 تا 110 اسب بخار ساخته می‌شوند.
کمپرسور سردخانه رفکامپ
کمپانی کمپرسور سازی رفکامپ در چین قرار دارد و کمپرسورهای آن بین بازه 3 تا 50 اسب بخار تولید می‌شوند. عمده تولیدات آن‌ها برای سردخانههای زیر صفری و بالای صفری است.
چگونه کمپرسور مناسبی برای سردخانه برگزینیم؟
انتخاب کردن یک کمپرسور مناسب بستگی به عوامل مختلفی دارد که لازم است قبل از خریدن کمپرسور به این عوامل دقت داشته‌اشید به‌عنوان‌مثال اینکه سردخانه شما از چه میزان ظرفیت برخوردار است؟ آیا 500 تُنی است یا 1000 تُنی؟ هر ظرفیتی که برای سردخانه مدنظرتان است می‌تواند در انتخاب کمپرسور تاثیرگزار باشد.
نکته‌ی دیگر اینکه به هنگام خرید کمپرسور می‌بایست به نرخ برودتی و توان کمپرسور دقت کنید. بررسی کنید که آیا نرخ برودتی کمپرسوری که برگزیده‌اید برای سردخانه‌تان مناسب است یا نه. به‌عنوان‌مثال اگر سردخانه‌تان زیر صفری است نباید کمپرسوری با توان کم برودتی انتخاب کنید.
از سویی دیگر نوع کندانسور و اپراتور شما هم می‌تواند در انتخاب کمپرسور تأثیر مستقیمی ایجاد کند. باید کمپرسوری برگزینید که با ظرفیت کندانسور و اپراتور همخوانی داشته باشد.
و نکته پایانی اینکه کمپرسورها به خاطر طراحی پیچیده و ساخت دشواری که دارند از قیمت بالایی برخوردارند. ازاین‌رو حتماً از اصالت کمپرسوری که قصد خرید آن رادارید مطمئن شوید و بعد اقدام به خرید کنید. برای تشخیص این اصالت می‌توانید از یک کارشناس کمک بگیرید.
