روغن کمپرسور اگرچه شاید در راه‌انداز سیکل‌های تبریدی و همچنین دیگر سیستم‌هایی که به کمپرسور نیاز دارند، خیلی به چشم نیایند، اما یکی از اجزاء مهم این سیستم‌ها هستند و اگر کیفیت لازم را نداشته باشند یا کمپرسور با کمبود روغن روبرو شده باشد و یا به شکل صحیحی انتخاب نشده باشند، می‌توانند مشکلاتی را برای کمپرسور ایجاد کند که باعث خسارت‌های فراوانی خواهد شد. از خرابی خود کمپرسور و از دور خارج شدن آن گرفته تا از کار افتادن کل سیکل تبرید. روغن نقش روان کنندگی را در ساختمان کمپرسور دارد. کمپرسورها از قطعات ایستا و دینامیکی در کنار هم ساخته شده‌اند که به خاطر فرایند فشرده‌سازی یک سیال، همواره تحت فشار درونی بالایی کار می‌کنند. به همین خاطر اگر از روغن مناسب و کافی در کمپرسور استفاده نشده باشد، بر اثر اصطکاک‌هایی که بین قطعات کمپرسور ایجاد می‌شود، مشکلات فراوانی را برای سیستم به وجود خواهد آمد، از جمله: خردگی قطعات ، شکستن پره‌ها و پیستون‌ها و ورودشان به داخل سیال، بالا رفتن دمای داخل دستگاه کمپرسور و مختل کردن فرایند فشرده سازی سیال و … در این مقاله قصد داریم به معرفی معروف ترین برند های خارجی و داخلی تولید کننده روغن کمپرسور بپردازیم و کیفیت محصولات آنها و ویژگی‌هایشان را با هم بررسی کنیم.
روغن کمپرسور ایرانول
بررسی شرکت های تولیدکننده روغن کمپرسور را با نمونه‌های داخلی آغاز کنیم. شرکت نفت ایرانول را طبیعتاً می‌شناسید و بارها نامش را از طریق صداوسیما شنیده‌اید و یا محصولاتش را در فروشگاه‌های تعویض روغنی دیده‌اید. تأسیس شرکت ایرانول به سال 1381 برمی‌گردد. در این سال طی قراردادی که بین پالایشگاه تهران و پالایشگاه آبادان با سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری منعقد شد، بخش روغن‌سازی این دو پالایشگاه‌ها به بخش خصوصی انتقال داده شده و با برند ایرانول به ثبت رسید. مهم‌ترین محصولات تولیدی شرکت ایرانول شامل انواع روغن موتور، روغن گریس و انواع روان‌سازها می‌شود. برند ایرانول در سال‌های گذشته به واسطۀ محبوبیتی که به دست آورده، در خاورمیانه و غرب آسیا به عنوان یک برند معتبر شناحته می‌شود.
بخشی از محصولات شرکت نفت ایرانول نیز شامل تولید انواع روغنهای مورد نیاز برای روان‌سازی کمپرسورها است. این محصولات بر اساس پایۀ پارافینی تولید شده و شامل انواع روغن کمپرسورهای هوا، کمپرسورهای تبریدی، کمپرسورهای کولر، کمپرسورهای اسکرو، کمپرسورهای اسکرال، کمپرسورهای روتاری و … می‌شود. از جمله ویژگی‌های تولیدی روغنهای ایرانول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون و خوردگی
- روان‌سازی مناسب قطعات دستگاه
- جلوگیری از تشکیل رسوب و لجن در فرایندهای تولید
- قابلیت عملکردی در دماهای پایین
- پایداری شیمیایی مناسب
- پایداری فیزیکی مناسب و عدم اختلاط با سیال مبرد در سیکل‌های تبریدی
نکته مهم در انتخاب روغن کمپرسور این است که باید تناسب بین نوع روغن کمپرسور و شرایط عملکردی کمپرسور مورد بحث در نظر گرفته شود.
روغن کمپرسور بهران
یکی دیگر از شرکت‌های داخلی که در زمینۀ تولید انواع روغن کمپرسور و سایر روان‌سازها مشغول به فعالیت است، شرکت نفت بهران می‌باشد. بهران جزء قدیمی‌ترین شرکت‌های نفتی ایران به حساب می‌آید و تاریخ تأسیسش به سال 1341 و پیش از انقلاب برمی‌گردد. شرکت بهران در آن سال‌ها به کمک کمپانی معروف اکسان تأسیس شد که یک کمپانی امریکایی است. تا پیش از انقلاب محصولات این شرکت با برند اسو به بازار عرضه می‌شد. اما بعد از انقلاب نام این برند به اسم بهران تغییر نام داد. شرکت نفت بهران در سالیان گذشته در زمینۀ تولید انواع روغن موتور، انواع روغنهای صنعتی، انواع ضد یخ و سایر روان‌کارها فعالیت داشته است.
از روغنهای تولید شده در شرکت بهران می‌توانید برای راه‌اندازی و روان‌کاری انواع کمپرسورهای پیستونی، روتاری، اسکرو و … بهره ببرید. تنها لازم است که در زمان انتخاب تناسب بین مشخصات روغن و مشخصات روغن مورد نیاز کمپرسور را لحاظ کنید. روغنهای تولیدی بهران پایه سنتیکی دارد و پایۀ اصلی آنها معمولاً PAO (پلی آلفا آلفین) یا PG (پلی آلکالین گلایکول) است. از جمله ویژگی‌های مهم روغنهای بهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- محدوده دمای عملکردی وسیع، از روغنهای بهران می‌توانید در محدوده دمایی منفی 30 درجه سانتیگراد تا 120 درجه سانتیگراد بهره ببرید.
- شاخص گرانروی بالا، که در دماهای بالا نیز باعث می‌شود تا روغن خواص خود را از دست نداده و به خوبی کار کند.
- مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- پایداری شیمیایی بالا و جداپذیری سریع از سیال‌هایی مانند آب و یا سیال‌های مبرد
- سازگاری مطلوب با سایر روغنهای معدنی
روغن کمپرسور شل (Shell)
برند شل متعلق به شرکت نفت و گاز هلندی-بریتانیایی رویال داچ شل است. دفتر مرکزی این کمپانی در کشور هلند و در شهر لاهه قرار دارد و جزء یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های تولید کنندۀ محصولات نفتی است. تاریخ تأسیس این کمپانی به قرن بیستم میلادی و سال 1907 برمی گردد. شرکت رویال داچ شل در سالیان گذشته، در تمامی حوزه‌های نفتی از شروع فرایند اکتشاف گرفته تا پالایش و تولید محصولات نفتی مشغول به فعالیت بوده است. بخش مهمی از محصولات این کمپانی همین تولید انواع فراورده‌های نفتی از جمله روغنهای روان‌ساز، مثل انواع روغنهای لازم برای راه‌اندازی کمپرسورها است.
روغنهای تولیدی این کمپانی برپایۀ پارافینی تولید شده و جزء برترین روغنهای موجود در بازار است. از روغنهای تولیدی کمپانی شل برای روان‌سازی انواع کمپرسورهای روتاری، رفت و برگشتی و اسکرال می‌توانید بهره ببرید. ویژگی‌هایی که روغنهای کمپرسور شل دارا هستند به قرار زیر است :
- مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، که به واسطۀ به کارگیری افزودنی‌های خاص ایجاد می‌شود.
- مقاوم سازی قطعات کمپرسور در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- جداسازی حباب‌های هوا از روغن و جلوگیری از زنگ زدگی قطعات دستگاه
- سازگاری مناسب با محیط زیست
- محدوده دمایی عملکرد مطلوب و مقاومت بالا در برابر دماهای سرد
- گرانروی بالای روغنهای تولیدی
- تنوع بالا در محصولات تولیدی و درجه بندی روغن‌ها
روغن کمپرسور سانیسو (SUNISO)
کمپانی سانیسو یک شرکت بلژیکی است که از سال 2007 تا به حال در زمینۀ تولید انواع روان سازها و روغن کمپرسور مشغول به فعالیت است. این شرکت روغن های کمپرسوری خود را بر پایۀ سنتیکی و بر اساس فرایندهای سنتزی تولید می‌کند. محصولات کمپانسی سانیسو طی سالیان گذشته در بسیاری از کشوهای جهان عرضه شده و مورد استفاده قرار گرفته است. به شکلی که این کمپانی را می‌توان جزء شرکت‌های پیشرو در زمینۀ تولید انواع روغنهای کمپرسوری نام برد. روغن های سانیسو در دو دستۀ مختلف و بر پایۀ معدنی و پلی استری تولید می‌شود. از جمله ویژگی‌هایی که روغن کمپرسور سانیسو را نسبت به رقبا برتری می‌دهد، موارد زیر است :
- پایداری شیمیایی بالا : روغنهای کمپرسوری در تماس با ترکیبات شیمیایی مثل آب یا سیال‌های مبرد نباید وارد واکنش شمیایی شوند.
- پایداری دمایی مناسب : روغنهای سانیسو در برابر کاهش یا افزایش نابهنگام گرما مقاوم بوده و از تشکیل رسوب روی سایر قطعات دستگاه مثل شیرها یا محل خروجی کمپرسور جلوگیری می‌کند.
- دمای ریزش پایین : یک روغن ناپایدار و با کیفیت نامناسب در دماهای پایین، مثل کندانسور سیستم‌های برودتی دچار ماسیدگی شده و باعث بسته شدن لوله می‌شود.
- عایق الکتریکی : در کمپرسورهای هرمتیک که تمامی قطعات کمپرسور به صورت بسته طراحی می‌شوند، روغن کمپرسور می‌تواند به عنوان یک عایق الکتریکی بین بدنه کمپرسور و موتور آن عمل کند.
- ویسکوزیتۀ بالا : زمانی که دمای سیال بالا می‌رود، ممکن است روغن پایداری فیلمی خود را از دست بدهد. که در روغنهای سانیسو نیازی نیست نگران این موضوع باشید.
روغن کمپرسور بیتزر (BITZER)
یکی دیگر از شرکت‌های تولید کنندۀ انواع روغن کمپرسور، شرکت آلمانی بیتزر است. تاریخ تأسیس شرکت بیتزر به سال 1934 برمی‌گردد. این کمپانی بیشتر در زمینۀ تولید انواع محصولات برودتی و تهویه مطبوع فعالیت می‌کند. بخش مهمی از تولیدات بیتزر البته تولید انواع کمپرسورها و قطعات یدکی مورد نیاز برای تعمیر آنها است. از کمپرسورهای تولیدی این شرکت می‌توان به انواع کمپرسورهای سمی هرمتیک اسکرو و رفت و برگشتی، کامپکت اسکرو، کمپرسورهای اسکرال، روتاری، دو مرحله‌ای و … اشاره کرد. روغن کمپرسور نیز به عنوان یکی از موارد لازم برای راه‌اندازی کمپرسورها بخش مهمی از تولیدات کمپانی بیتزر است. مدل های مختلف روغنهای تولیدی بیتزر شامل موارد زیر می‌شود :
- روغنهای BSE32 : این روغن بر پایه پلی اولفین الاستومر (POE) تولید شده و جزء روغنهای سنتیکی قرار می‌گید. این روغن در کمپرسورهای رفت و برگشتی، تسمه‌ای و دو مرحله‌ای بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دسته با گازهای مبردی مثل R134A, R404, R407 و … سازگاری دارد.
- روغنهای BSE55 : این دسته نیز بر پایه پلی ال استری تولید شده و در انواع کمپرسورهای پیستونی، اسکرال، روتاری و … قابلیت استفاده را دارد. ضمن اینکه در سیکل‌های تبریدی نیز عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهد.
- روغن مدل B100 : این روغن کمپرسور بیتزر بر پایه الکیل بنزن تولید شده و برای استفاده در انواع کمپرسورهای اسکرو و کامپکت اسکرو بسیار مناسب است.
- روغن مدل BSE170 : این روغن سنتیکی که بر پایه پلی اولفین تولید می‌شود، بیشتر به عنوان یک روغن اسکرو شناخته می‌شود و در کمپرسورهای اسکرو بیشترین استفاده را دارد.
روغن کمپرسور دانفوس
دانفوس در صنایع تهویه مطبوع و تولید کمپرسور و قطعات مورد نیاز برای راه اندازی کمپرسور ها، نامی شناخته شده به حساب می‌آید. دانفوس یک کمپانی چند ملیتی است که دفتر مرکزی آن در کشور دانمارک و شهر نوردبورگ قرار دارد. محصولات دانفوس شامل تولید انواع کمپرسورهای گازی، دستگاه‌های تهویه مطبوع، دستگاه‌های کنترل کننده موتورهای برقی، سیستم‌های گرمایشی و … می‌شود.
از روغن کمپرسور دانفوس به عنوان یکی از مرغوب‌ترین روغنهای موجود در بازار برای کمپرسورهای سرمایشی نام برده می‌شود. محصولات این شرکت بیشتر بر پایه استریو معدنی تولید می‌شوند و سازگاری بالایی با سیال‌های مبرد و ترکیبات شیمیایی فریونی دارند. از روغنهای تولیدی شرکت دانفوس برای راه اندازی انواع کمپرسورهای روتاری، اسکرال و موتورهای یخچالی استفاده می‌شود. یکی از عواملی که باعث شده تا نام دانفوس در بازار کمپرسور همواره سر زبان‌ها باشد، مرغوبیت محصولات تولیدی این شرکت و البته تنوع بالای محصولات آن است. برای مثال روغن کمپرسورهای تولیدی دانفوس آن‌قدری متنوع است که شامل تمامی کمپرسورهای موجود در بازار نیز می‌شود.
روغن کمپرسور گالف
گالف با نام کامل شرکت نفت گالف، یک کمپانی فراملیتی است که دفتر مرکزی آن در مرز امریکا و مکزیک قرار دارد و نام آن نیز برگرفته از خلیج مکزیک است. تأسیس این شرکت به سال 1907 برمی‌گردد و بیش از صد سال سابقۀ قعالیت در حوزۀ تولید محصولات و فراورده‌هایی دارد. این کمپانی بزرگ از مرحله اکتشاف نفت گرفته تا مرحلۀ پالایش، تولید محصولات پتروشیمی و صنایع بالادستی نقش دارد و جزء کمپانی‌های بزرگ امریکا محسوب می‌شود.
روغن کمپرسور تولیدی گالف بر پایه نفتلیک تولید شده و پیش از عرضه تصفیه هیدروژنی می‌شود. این روغن کمپرسور به واسطۀ مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، بالا بردن توان قطعات دستگاه در برابر خوردگی و زنگ زدگی، جلوگیری از نفوذ هوا به داخل روغن، مقاومت دمایی بالا و … جزء برترین روغن کمپرسورهای بازار دسته بندی می شود. از این روغن می‌توان در بیشتر سیکل‌های تبریدی و تهویه مطبوع بهره برد. تنها کافی است مشخصات روغن مورد نیاز خود را تعیین کرده و از بین محصولات موجود این شرکت، بهترین گزینه را انتخاب کنید.
جمع‌بندی
کمپرسورها از قطعات دینامیکی و استاتیکی متنوعی ساخته می‌شوند. این قطعات زمانی که در کنار هم شروع به کار می‌کنند، به واسطۀ اصطکاک بینشان دچار خوردگی شده و به واسطۀ فشار بالا ممکن است دچار آسیب‌های فیزیکی شوند. ضمن اینکه به واسطۀ این اصطکاک دمای محیط بالا ر فته و این امکان وجود دارد که سیال موجود در کمپرسور نز دچار فروپاشی شیمیایی گردد. برای کاهش این اثرات باید از روغنهای روان کننده کمک گرفت. این روغن‌ها به نام روغن کمپرسور خوانده می‌شوند و قطعات آن را در برابر اکسیداسیون، خوردگی و … محافظت می‌کنند. امروزه شرکت‌های زیادی هستند که در زمینۀ تولید انواع روغن کمپرسور فعالیت دارند. از این جمله می‌توان به برندهای محبوبی مثل دانفوس، گالف، بیتزر، بهران، ایرانول و … اشاره کرد. قبل از اینکه به سراغ انتخاب روغن کمپرسور بروید، لازم است از کیفیت روغن اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید که مشخصات روغنی که انتخاب کرده‌اید، با مشخصات سیال مبرد و نوع کمپرسورتان هم‌خوانی داشته باشد.