کولر ماشین، بخشی از خودرو که اگر نباشد رانندگی در فصول گرم خصوصاً در ترافیک‌های طولانی قابل تحمل نخواهد بود. اما کولر ماشین چگونه کار می‌کند؟ اجزاء کولر ماشین چه چیزهایست؟ گاز کولر چیست؟ به تمامی این پرسش‌ها در این مقاله از دی کول پاسخ خواهیم داد، با ادامه مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب
کولر ماشین چیست؟
کولر ماشین دستگاهی است که به هدف تنظیم دمای داخل خودرو تعبیه شده است. این دستگاه با استفاده از سیکل تبرید تراکمی باعث کاهش دمای هوای خودرو می‌گردد. استفاده از کولر در ماشین به دهه 1930 باز می‌گردد. اولین بار خودروسازان آمریکایی اقدام به نصب کولر ماشین کردند. دلیل این امر هم وجود مناطق گرم در ایالات متحده بوده است.
کولر ماشین خیلی رود جزء جدا نشدنی از خودرو شد و امروزه دشوار می‌توان ماشینی پیدا کرد که کولر نداشته باشد. طبعاً با پیشرفت تکنولوژی کولر ماشین نیز پیشرفته‌تر شده است. سیستم‌های کنترلی پیشرفته، قدرت سرمایش بالاتر، مصرف انرژی بهینه‌تر، استفاده از گازهای سازگار با محیط زیست و … از جمله پیشرفت‌هایی که در کولر خودرو اتفاق افتاده است.
روش کار کلی کولر ماشین اما تغییر زیادی نکرده است. کولر ماشین با استفاده از سیکل تبرید تراکمی با کمک گاز مبرد باعث خنک شدن هوای محیط داخلی ماشین می‌گردد. سیکل تبرید تراکمی، سیکل برودتی است که در بسیاری از سیستم‌های سرمایشی و تهویه مطبوع از جمله کولر گازی و چیلر استفاده می‌گردد. اما قطعاً تفاوت‌هایی بین روش کار کولر خودرو و کولر گازی وجود دارد. در ادامه به برسی دقیق‌تر روش کار کولر ماشین می‌پردازیم.
کولر ماشین چگونه کار می‌کند؟
همان طور که اشاره شد کولر خودرو بر اساس سیکل تبرید تراکمی باعث کاهش هوای محیط داخل خودرو می‌گردد. سیکل تبرید تراکمی از چهار مرحله اصلی تشکیل می‌شود.
در مرحله اول کمپرسور گاز مبرد را فشرده یا متراکم می‌کند. با گاز کولر ماشین در ادامه آشنا خواهیم شد. گاز فشرده شده ضمن آنکه انرژی لازم برای حرکت در سیکل کولر را دارد، دمای میعان آن نیز بالاتر رفته و می‌تواند در کنداسور تقطیر شود.
کمپرسور کولر ماشین نوعی کمپرسور روتاری از نوع باز یا Open Type بوده که نیرو حرکتی خود را از موتور خودرو می‌گیرد.
مرحله دوم کندانسور است. کندانسور که نوعی مبدل حرارتی است حرارت گاز کولر ماشین را به محیط بیرون دفع می‌کند. به این ترتیب گاز کولر از حالت بخار به حالت مایه در می‌آید.
در سومین مرحله از سیکل کولر ماشین، دستگاه انبساط قرار دارد. نقش این قطعه ایجاد افت فشار در گاز کولر است. با کاهش فشار گاز به حالت ترکیب مایع و بخار در آمده و آماده تبخیر است. همین طور که می‌دانیم تبخیر عملی است گرما گیر.
در آخرین مرحله گاز مبرد کولر در اواپراتور تبخیر می‌شود. اواپراتور مبدلی است که حرارت را از هوا گرفته و به گاز کولر منتقل می‌کند. به این ترتیب هوای خنک توسط فن‌های تعبیه شده به داخل اتاق ماشین دمیده می‌شود.
به جز موارد گفته شده، قطعه نیز در سیکل کولر خودرو وجود دارد به نام خشک کننده. این قطعه وظیفه جذب رطوبت را دارد. در صورت وجود رطوبت احتمال یخ زدگی وجود دارد. لذا بعد از کندانسور، خشک کن رطوبت را از گاز جدا می‌کند.
به طور خلاصه با فشردن دکمه A/C و روشن کردن فن، کمپرسور کولر ماشین شروع به کار کرده و فن هوای سرد شده توسط اواپراتور را به داخل اتاق می‌دمد. حرارت هوا نیز توسط کندانسور به بیرون دفع می‌شود.
گاز کولر ماشین
گاز در سیکل برودتی نقش بسیار مهمی دارد. گاز مبرد سیالی است که با تغییر حالت از مایع به گاز و برعکس باعث جذب و دفع گرما می‌گردد.
در کولر خود سابقاً از گازR12 استفاده می‌شده است. اما به علت اثرات زیست محیطی زیان بار امروزه از گاز R134a در کولر ماشین استفاده می‌شود.R134a از خانواده HFC بوده و اثرات کمتری بر روی لایه اوزون دارد. این گاز به گاز کولر ماشین نیز معروف است.
البته در خودروهای نسل جدید از گاز R1234yf برای کولر استفاده می‌شود، که مزایای بیشتر دارد. البته قیمت آن نیز به مراتب بیشتر است.
شارژ گاز کولر ماشین
در صورت کاهش سطح گاز کولر خودرو عملکرد آن نیز دچار مشکل می‌گردد. کاهش سطح گاز کولر ماشین به علت وجود نشتی در سیستم کولر اتفاق می‌افتد.
معمولاً به طور میانگین هر دو تا پنج سال (بسته به مدل خودرو) نیاز به شارژ گاز کولر وجود دارد. در صورتی که گاز کولر سریع از این زمان کاهش می‌یابد دارای نشتی زیادی است، که در این صورت حتماً در ابتدا باید نشتی موجود را رفع کرده و سپس اقدام به شارژ گاز کولر ماشین کرد. در هنگام شارژ گاز کولر به یکسان بودن نوع گاز جدید و گاز موجود و همچنین کیفیت گاز دقت کنید.
چند نکته برای بهبود عملکرد کولر ماشین
بلافاصله بعد از سوار شدن کولر ماشین را روشن نکنید. در ابتدا بهتر است پنجره‌ها را باز کرده و اجازه دهید هوای داخل خودرو عوض شود. سپس کولر ماشین را روشن کنید. بعد از گذشت چند دقیقه شیشه‌های ماشین را بالا بکشید. به این ترتیب هوای آلوده به گاز بنزین از ماشین بیرون می‌رود.
بر خلاف باور عموم استفاده از کولر ماشین همواره باعث افزایش مصرف سوخت نمی‌شود. رانندگی با پنجره‌های باز، به علت افزایش اصطکاک هوا مصرف سوخت را بیش از روشن کردن کولر و بستن پنجره‌های ماشین افزایش می‌دهد.
کولر خودرو را هنگامی روشن کنید که دور موتور کم باشد. به این ترتیب از آسیب رسیدن به کمپرسور کولر ماشین جلوگیری می‌شود.
بیش از آغاز فصل گرما کولر ماشین را برسی کنید. در صورت کمبود گاز و یا نیاز به سرویس اقدامات لازم را انجام دهید. استفاده از کولر خودرو در حالتی که دچار مشکل باشد، خسارات زیادی را متحمل خواهد کرد.
از کافی بودن آب رادیاتور اطمینان حاصل کنید. کمبود آب رادیاتور ماشین عملکرد کولر را شدیداً تحت تاثیر قرار می‌دهد.
حتی الامکان سعی کنید خودرو را در سایه پارک کنید تا دمای داخل آن افزایش زیادی نداشته باشد. همچنین از رانندگی طولانی با کولر روشن خودداری کنید.
جمع بندی
در این مقاله از دی کول با کولر ماشین، روش کار و اجزا آن آشنا شدیم. در آخر نیز به نکاتی اشاره کردیم که رعایت آن‌ها می‌تواند باعث افزایش طول عمر و بهبود عملکرد کولر ماشین شود. امیدواریم از این مقاله بهره برده باشید.
خیلی عالی بود موفق باشید.
عرض ادب و احترام
از اینکه مطالب براتون مفید بوده، خرسندیم.